Współczesna nauka coraz częściej potwierdza to, co intuicyjnie wiedziały dawne zielarki i znachorzy – że w zwyczajnym jedzeniu ukryta jest siła zapobiegająca chorobom. Nie chodzi o pojedyncze „superfoods”, lecz o codzienny wybór produktów, które wspierają organizm w samooczyszczaniu, regeneracji i obronie.
Co oznacza chemioprewencja żywieniowa?
Pod pojęciem tym kryje się świadome stosowanie substancji naturalnych (głównie roślinnych), występujących w produktach żywnościowych. Jest to stosunkowo nowy, bardzo obiecujący kierunek profilaktyki przeciwnowotworowej i ogólnozdrowotnej. Chemioprewencyjne działanie składników żywności zostało bogato udokumentowane w licznych badaniach nad rakiem u zwierząt, a od roku 2000 gromadzone są wyniki badań, w których rozpracowuje się mechanizmy oddziaływania związków roślinnych na metabolizm komórkowy u ludzi.
Badacze szacują, że rodzaj oraz jakość pożywienia może być czynnikiem decydującym nawet w 35% zgonów z powodu nowotworów. Aktualnie, zgodnie z najnowszymi wytycznymi, codzienne spożywanie warzyw i owoców wzbogacających dietę w istotne dla zdrowia składniki – tzw. nutraceutyki – uznawane jest za jedną z najlepiej potwierdzonych strategii redukowania ryzyka chorób nowotworowych.
Czym są nutraceutyki?
Termin został wprowadzony w 1989 r. i oznacza „składniki żywności oraz suplementy diety, dla których wykazano korzyści zdrowotne lub medyczne ponad podstawowe funkcje odżywcze, łącznie z przeciwdziałaniem, a nawet leczeniem chorób”.
Gdy nauka spotyka tradycję
W dawnych kulturach rośliny lecznicze i przyprawowe były nie tylko dodatkiem smakowym, ale też codzienną profilaktyką zdrowia. Dziś wiemy, że ich działanie wynika z obecności tzw. fitozwiązków, które współczesna nauka coraz dokładniej opisuje i potwierdza w badaniach klinicznych.
Fitozwiązki – naturalna apteka roślin
To bioaktywne substancje chemiczne produkowane przez rośliny. Pełnią one wiele funkcji – regulują wzrost, chronią przed szkodnikami, promieniowaniem słonecznym, nadają barwę, smak i aromat.
Korzyści zdrowotne dla człowieka: działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne (ochronne), całościowa poprawa funkcjonowania organizmu.
Gdzie występują: warzywa, owoce, zboża, rośliny strączkowe, zioła i przyprawy.
Przykłady produktów o działaniu chemioprewencyjnym
- Brokuły, jarmuż, brukselka – glukozynolany wspomagające procesy detoksykacji.
- Pomidory – likopen chroniący DNA komórek.
- Czosnek i cebula – związki siarkowe o silnym działaniu przeciwnowotworowym.
- Zielona herbata – katechiny spowalniające wzrost komórek rakowych.
- Kurkuma, imbir, rozmaryn – naturalne regulatory procesów zapalnych.
- Jagody, maliny, winogrona – antocyjany i resweratrol wspierające regenerację komórek.
Dieta nutraceutyczna i holiterapeutyczna, bogata w naturalne substancje biologicznie aktywne, stanowi istotny czynnik obniżający ryzyko wszystkich chorób cywilizacyjnych – cukrzycy, nadciśnienia, otyłości, nowotworów itp.
Włączenie żywieniowej chemioprewencji do codziennego stylu życia to nie restrykcja, lecz powrót do natury. Zdrowe pożywienie staje się codziennym lekarstwem, a każdy posiłek mikroskopijnym aktem profilaktyki – świadomym gestem troski o siebie.


