Żywy organizm jest jak rafa koralowa: delikatny, złożony i podatny na zmiany. Współczesne badania wskazują, że czynniki genetyczne odpowiadają jedynie za ok. 25–30% ryzyka chorób, reszta to efekt działania środowiska i stylu życia. Rozpracowywaniem tych zależności zajmuje się stosunkowo nowa gałąź nauki – epigenetyka, badająca zmiany w działaniu genów bez modyfikacji samego DNA (udowadnia, że dieta, długotrwały stres, sen, ruch, ekspozycja na toksyny czy nawet relacje społeczne mogą „włączać” lub „wyłączać” określone szlaki genetyczne, a co za rym idzie inicjować lub wygaszać poszczególne choroby).
Życie nie jest stanem statycznym. Z perspektywy biologii i ewolucji choroba to nie odstępstwo od normy, lecz naturalna część istnienia każdej żywej istoty. Organizm jest zaprogramowany nie na stałe zdrowie, lecz na homeostazę, tj. ciągłe utrzymywanie równowagi w zmieniającym się świecie. Każde serce, każdy liść, każdy neuron prowadzi codzienną walkę o zachowanie swoich funkcji.
Wszystkie żywe organizmy – rośliny, grzyby, zwierzęta i ludzie – bezustannie zmagają się z wyzwaniami, które zakłócają ich funkcjonowanie: infekcjami, urazami, stresem czy zmianami środowiska. Rośliny bronią się przed patogenami dzięki wytwarzaniu substancji biologicznie czynnych (np. olejki eteryczne), grzyby magazynują związki przeciwutleniające, a zwierzęta aktywują układ odpornościowy i nerwowy w odpowiedzi na infekcje czy rany. To pokazuje jedną uniwersalną zasadę biologiczną: życie jest procesem ustawicznej naprawy i adaptacji.
Nie istnieje coś takiego jak trwały stan pełnego zdrowia. To mit, który nie uwzględnia biologicznej rzeczywistości. Jedynym możliwym do osiągnięcia celem jest utrzymanie jak najlepszej kondycji psychofizycznej, by organizm mógł sam się leczyć i regenerować, kiedy zajdzie taka potrzeba. Realnym, naukowo wspieranym dążeniem jest więc wzmacnianie zdolności organizmu do regeneracji: poprzez sen, redukcję stresu, różnorodną dietę, ruch, kontakt z naturą i dobre relacje. Neurobiologia nazywa to „rezyliencją” – elastycznością systemów ciała i umysłu, czyli zdolnością do powrotu do równowagi po trudnych doświadczeniach zarówno fizycznych, jak i psychicznych.
srebrni.pl 